Meer bomen op aarde dan gedacht

Liane Zoeter

Hoeveel bomen zijn er eigenlijk op de wereld? Dat vroegen wij ons wel eens af bij Paper for Paper. Onlangs is daar een antwoord op gekomen (2 september 2015 red.). Onderzoekers uit meer dan 20 verschillende landen waaronder Nederland bogen zich over de vraag en publiceerden dat in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Meer dan gedacht
Het blijken er 3 biljoen te zijn, oftewel 3000 miljard. Dat komt neer op zo’n 422 bomen per persoon als je uitgaat van 7 miljard mensen in de wereld. Hiermee wordt duidelijk dat het aantal bossen met de helft is afgenomen sinds de menselijke beschaving. Van de andere kant is het acht maal zo veel als de onderzoekers aanvankelijk hadden gedacht.

Methode
De telling is gebaseerd op zowel satellietbeelden als maar liefst 400.000 grondwaarnemingen van over de hele wereld. Samen met kenmerken van klimaat, topografie, vegetatie, bodemgesteldheid en menselijke activiteiten konden de onderzoekers voorspellende modellen bouwen om het aantal bomen per vierkante kilometer op overal ter wereld te schatten.

Verdeling van de bossen
De hoogste dichtheden aan bomen werden gevonden in boreale bossen in de sub-arctische regio’s van Rusland, Scandinavië en Noord-Amerika. De grootste bosgebieden liggen in de tropen. Daar komt ongeveer 43 procent van alle bomen voor. In de boreale gebieden is dat 24 procent en in de gematigde zones 22 procent.

Kennis van groot belang
Vanuit Nederland waren onderzoekers Geerten Hengeveld en Gert-Jan Nabuurs van Alterra, het kennisinstituut van de Universiteit Wageningen, betrokken.

Over de onderzoeksresultaten zegt Hengeveld: “Tot op heden hadden we een redelijk goed inzicht in de totale bosoppervlakte en de vermindering daarvan in diverse regio’s op aarde. Maar om echt te kunnen begrijpen welke rol zij spelen bij de wereldwijde klimaatverandering, houtvoorziening, biodiversiteit, bio-economie en de manier waarop ze veel mensen helpen in hun levensonderhoud te voorzien is de kennis die we nu hebben opgedaan onontbeerlijk.”

Nabuurs voegt daar aan toe: “De kracht van de kaart die we gemaakt hebben ligt in het feit dat onderzoekers en beleidsmakers overal ter wereld de bosecosystemen in hun regio beter kunnen begrijpen en betere schattingen kunnen doen van bijvoorbeeld de biodiversiteit en koolstofopslag. Neem de Europese bossen, die zijn van essentieel belang voor de wereldhoutvoorziening en zij worden in het kader van de bio-economie ook steeds belangrijker. Het verantwoord tegen elkaar afwegen van de verschillende functies van een bos is een enorme uitdaging, die door dit onderzoek wordt ondersteund.”

Een boek dat zelfs slootwater drinkbaar maakt

Liane Zoeter

Schoon drinkwater is al decennia een groot probleem in de wereld. Jaarlijks sterven duizenden mensen door het drinken van vervuild water (zie het factsheet van de cijfers van de WHO). Amerikaanse wetenschappers van de Universiteit van Virginia kwamen onlangs met een baanbrekende vondst: een boek dat vervuild water kan omtoveren naar drinkwater. De uitvinding heeft de naam “Het drinkbare boek” meegekregen.

Het was al langer bekend dat zilver en koper bacteriën kunnen doden. Nog niet eerder was geprobeerd om deze stoffen in papier te verwerken. In Het drinkbare boek is iedere pagina voorzien van nanodeeltjes koper of zilver. Om het water te zuiveren scheur je een pagina uit het boek om het vuile water mee te filteren. De nanodeeltjes schakelen vervolgens de schadelijke bacteriën uit. Zodanig dat tot wel 99 procent van alle aanwezige bacteriën wordt gedood.

Een pagina kan 100 liter water filteren en het boek bevat voldoende bladzijden om een persoon voor vier jaar aan schoon drinkwater te helpen. Hoe het zuiveren precies werkt, is te zien in de het filmpje van Water of Life, de organisatie die het boek mede tot stand heeft laten komen. Een pagina kan tot 100 liter drinkwater zuiveren en een boek bevat genoeg pagina’s om vier jaar lang het drinkwater van één persoon schoon te maken.

Recyclebare kartonnen tent verovert festivals

Liane Zoeter

Afgelopen zomer dook hij opeens op bij diverse festivals: de Kartent. Wat de bedenkers de Ferrari onder de kartonnen dozen noemen en de revolutie binnen het kartonkamperen werd in het voorjaar bedacht en was kort daarna al overal te zien. Geen wonder, want de Kartent heeft een groot aantal pluspunten.

Duurzaam
De Kartent is helemaal van karton gemaakt, en dus volledig recyclebaar. Dat komt goed uit, want het blijkt dat festivalgangers het opzetten en afbreken van een tent niet hoog op hun prioriteitenlijstje hebben staan. Tenten worden na afloop van het festival vaak achtergelaten. Dat levert een hoop afval op en dat is zonde voor het milieu. Met de Kartent heb je dat probleem niet, want die kan weer worden gerecycled naar nieuwe kartonnen voorwerpen.

Comfortabel
Behalve milieuvriendelijk is de Kartent comfortabel. Met afmetingen van 2.,40 bij 1.60 meter kun je er prima met twee personen in slapen. En niet zomaar slapen, zelfs uitgebreid uitslapen. Karton isoleert namelijk tegen warmte, kou en licht. Binnen in de tent is het lekker donker en heb je daarom geen last van fel zonlicht in de vroege morgen. En hou je er niet van om nat te worden tijdens het kamperen? In een Kartent zit je volgens de makers minimaal vier dagen droog, ook als het stortregent.

En erg leuk
Wil je bovendien met je Kartent de blits maken? Omdat de tent van karton is gemaakt, kun je de Kartent zo mooi maken als je wilt door hem te beschilderen, beschrijven of te bedrukken. Bij Paper for Paper vinden wij de Kartent natuurlijk ook een superleuk initiatief en schenken wij er daarom aandacht aan. Lees verder op de website van Kartent als je uitgebreider wilt verder lezen.

Nieuwe technologie maakt hergebruik wc-papier mogelijk

Liane Zoeter

Waar wij kantoorpapier tot wel zes a zeven keer kunnen recyclen, houdt het met toiletpapier na één keer gebruik op. Tenminste, zo was het. Maar een nieuwe technologie maakt het mogelijk om uit rioolwater cellulose te onttrekken en dit te recyclen naar nieuwe materialen. In 2016 start een pilot om cellulose om te zetten naar een schone, bruikbare vezel en verrijst in Zuidoostbeemster Europa’s eerste grootschalige installatie voor deze nieuwe technologie die ook toiletpapier een tweede leven biedt.

Cellulose als grondstof
Het kostte wel enige jaren onderzoek. Het Purmerendse BWA BV boog zich over de vraag van de Nederlandse waterschappen hoe je afvalwaterzuivering kunt ontlasten. “Toen wij begonnen met het zeven van afvalwater en de overblijfselen onder de microscoop hielden, bleken die opvallend vezelig te zijn”, verklaart Marit van Veen, salesmanager van BWA BV. “Het hoofdbestanddeel was cellulose en dat is in principe bruikbaar in diverse toepassingen. Denk aan de verwerking in asfalt, composiet en isolatiemateriaal”,

Van Veen vervolgt “Wetende dat een potentieel waardevolle stof wordt geoogst, is het nuttig hergebruik hiervan een logisch vervolg. BWA werk met verschillende partners aan de ontwikkeling van technologie voor verwaardingsroutes (de manier van verwerken van afval die maximale waarde aan een grondstof toevoegt, red.). Met het in de provincie Groningen gevestigde bedrijf KNN Cellulose BV wordt een technologie ontwikkeld om het gebruikte toiletpapier op te werken tot een vermarktbare cellulosevezel.”

Bioplastic
“Op langere termijn willen wij de cellulose geschikt maken voor het vervaardigen van bioplastic. Nu wordt er vaak mais gebruikt. Maar dat gaat nog wel even duren voor wij zover zijn.”

Uitdagingen
“De uitdaging bij het herwinnen van cellulose uit afvalwater is het hygiëneaspect. Het is de kunst om van gebruikt toiletpapier weer een schone en veilige grondstof voor nieuwe producten te maken en dat dan ook nog te verkopen. Je kunt van herwonnen cellulose uit wc-papier nu eenmaal niet zo maar pizzadozen maken. Ook heb je te maken met diverse wet- en regelgeving.” Maar Van Veen ziet het positief in: “De markt is er klaar voor. Zo zal ook de Greendeal die de Nederlandse waterschappen met het rijk hebben gesloten, zodra dat technisch mogelijk is, belangrijk bijdragen aan het oplossen van vraagstukken omtrent wet- en regelgeving.”

Vooruitzichten
Het Waterschap Noorderzijlvest ziet het belang in van de nieuwe technologie en stelt in 2016 met hulp van de provincie Groningen de rioolwaterzuivering in Uithuizermeeden beschikbaar als testlocatie voor het opwerken van de cellulosevezel. “En wij verwachten in Zuidoostbeemster een installatie van formaat neer te zetten. Dat wordt dan de grootste van Europa die meteen met de productie van zeefgoed in een grote behoefte kan voorzien. Als alles goed gaat, komt die installatie er in april.”

Bijschriften foto’s:

1. De eerste foto is een sterke uitvergroting van afgevangen zeefgoed.

2. De tweede foto is genomen op de zuivering te Uithuizermeeden. Deze machine zorgt voor de afzeving van het vezelhoudend materiaal uit het afvalwater.